Lwów, 4 lipca 1941 roku, godz. 4.00 nad ranem. Miasto od kilku dni zajęte jest przez wojska niemieckie. Ze Wzgórz Wuleckich rozlegają się huki, które słychać w całej okolicy. Zabici strzałem w tył głowy do rozległego dołu wpadają kolejno profesorowie polskich uczelni we Lwowie i ich bliscy. Niemal wszyscy z 45 osób, jakie stały się ofiarami lipcowej egzekucji. Kilka osób ginie niewiele później w nieznanym miejscu. Łącznie 24 uczonych oraz 21 osób aresztowanych i zamordowanych niejako „przy okazji” – członków rodzin, przyjaciół i współpracowników. Aresztowany jako pierwszy 2 lipca były premier Kazimierz Bartel zamordowany zostaje na osobisty rozkaz Himmlera 26 lipca, stając się ostatnią 45. ofiarą lipcowej kaźni lwowskich uczonych. Wraz z profesorami ginie także aresztowany przypadkowo Tadeusz Boy-Żeleński. Mord Profesorów Lwowskich – dalszy ciąg Intelligenzaktion, czyli niemieckiego planu eksterminacji polskiej inteligencji oraz niszczenia polskiej nauki i kultury. Zbrodnia, o której pamięć łączy dwa narody – Polaków i Ukraińców. Ofiary, o których pamięta się zarówno we Lwowie, jak i we Wrocławiu mającym lwowskie korzenie szczególnie te akademickie.
W tym roku przypada 80. rocznica tragicznych wydarzeń, jakie rozegrały się we Lwowie w lipcu 1941 roku i stały się udziałem Profesorów Lwowskich i ich bliskich. Od wielu lat każdego roku na początku lipca zarówno we Wrocławiu, jak i we Lwowie oddawany jest hołd ofiarom tej brutalnej zbrodni. Z uwagi na bieżącą sytuację epidemiczną w obu krajach Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” (Centrum Historii Zajezdnia) oraz Narodowy Uniwersytet „Politechnika Lwowska” 2 lipca organizują wspólne lwowsko-wrocławskie obchody online.
W piątek 2 lipca o godz. 9.00 czasu polskiego (10.00 czasu ukraińskiego) w ograniczonym gronie zbierzemy się we Lwowie i we Wrocławiu, by spotkać się online i wspólnie uczcić pamięć zamordowanych uczonych i ich bliskich. W spotkaniu wezmą udział m.in. konsul generalna RP we Lwowie Eliza Dzwonkiewicz, władze samorządowe Lwowa i Wrocławia, rektorzy uczelni lwowskich, a także wrocławskich i opolskich zrzeszonych w Kolegium Rektorów Uczelni Wrocławia i Opola. Gościem honorowym, z którym nastąpi łączenie online, będzie dr Jan Longchamps de Bérier – jedyny ocalały syn ostatniego polskiego rektora Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, prof. Romana Longchamps de Bérier, świadek aresztowania ojca i trzech starszych braci. Towarzyszyć mu będzie córka Anna Żarnowiecka. W programie przewidziano ponadto kilka krótkich wystąpień przybliżających m.in. sylwetki ofiar lipcowej zbrodni z 1941 roku i ich dorobek naukowy, przebieg zbrodni, historię upamiętnienia ofiar w Polsce, szczególnie we Wrocławiu, a także na Ukrainie, przede wszystkim we Lwowie.
Transmisja na naszych kanałach już od godz. 9.00.
Zapewniamy tłumaczenie na język polski wszystkich wystąpień wygłaszanych w języku ukraińskim.
W części I (godz. 9.00–10.00) głos zabiorą między innymi:
– Eliza Dzwonkiewicz, konsul generalna RP we Lwowie
– Lilia Onyczszenko-Szvec’, kierownik zarządu ochrony środowiska historycznego Rady Miejskiej Lwowa
– prof. Bohdan Aniszczyk, przewodniczący Rady Miejskiej Wrocławia
– prof. Yurij Bobalo, rektor Narodowego Uniwersytetu „Politechnika Lwowska”
– prof. Przemysław Wiszewski, rektor Uniwersytetu Wrocławskiego
– dr Jan Longchamps de Bérier, jedyny ocalały syn rektora Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie, prof. Romana Longchamps de Bérier, świadek aresztowania ojca i trzech starszych braci, oraz Anna Żarnowiecka, wnuczka zamordowanego rektora
– Kamilla Jasińska, kierownik Działu Wydawniczego Ośrodka „Pamięć i Przyszłość” (Centrum Historii Zajezdnia)
– dr Vasyl Kmet’, dyrektor Biblioteki Naukowej Lwowskiego Uniwersytetu Narodowego im. Iwana Franki we Lwowie
Prowadzenie:
– dr hab. Natalia Chukhray, prorektor ds. nauki, pracy pedagogicznej i międzynarodowej Politechniki Lwowskiej
– dr Marek Mutor, dyrektor Ośrodka „Pamięć i Przyszłość” (Centrum Historii Zajezdnia)
W części II (godz. 10.00–12.00) zaplanowano następujące wystąpienia:
– dr hab. Andrij Bolyanovsky (Politechnika Lwowska),
Morderstwo uczonych Politechniki Lwowskiej w lipcu 1941 roku: fakty, mity, śledztwa
– prof. Krzysztof Wronecki, dr Dariusz Lewera (Polskie Towarzystwo Historii Nauk Medycznych)
Lekarze – ofiary zbrodni z lipca 1941 roku
– dr Roman Kuźmin (Politechnika Lwowska)
Historia uhonorowania pamięci straconych profesorów w okresie niepodległości Ukrainy
– dr Marek Mutor (Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”)
Pamięci Profesorów Lwowskich i ich bliskich – upamiętnienie ofiar zbrodni z lipca 1941 roku we Wrocławiu i innych polskich miastach
– Nadiya Kozel (Biblioteka Naukowo-Techniczna Politechniki Lwowskiej)
Drukowane dziedzictwo profesorów Politechniki Lwowskiej jako czynnik kształtowania pamięci historycznej
– prof. Grzegorz Hryciuk (Uniwersytet Wrocławski)
Lwowskie korzenie akademickiego Wrocławia
Zapraszamy!
Więcej na temat mordu Profesorów Lwowskich można przeczytać m.in. w naszym cyklu #WrocławskieHistorie:
- 29 czerwca: Wrocław pamięta o Profesorach Lwowskich
- 2 lipca: Preludium i epilog tragedii… Kazimierz Bartel
- 4 lipca: Zamordowani, zakopani, ekshumowani i spopieleni. Profesorowie Lwowscy
Dodaj komentarz